Royal Lychee: मुझफ्फरपूर ही शाही लीचीची राजधानीच नाही तर या राज्यांमध्येही राज्य करते
कृषी लक्ष्मी । १४ मे २०२२ । लिचीला फळांची राणी म्हणतात. म्हणजे आंब्यानंतर फळांमध्ये फक्त लिचीचेच साम्राज्य आहे. किंवा असे म्हणा की फळांची ताकद आंब्यामध्ये आहे, परंतु या सुलतानशाहीची राणी लिची आहे. खरे तर लिची हे सर्वात रसाळ फळ म्हणून ओळखले जाते. यामध्ये शाही लिची (लिचीची उत्तम प्रकार) समोर असेल तरच खाणाऱ्यांचे नशीब खुलते. या शाही लिचीची राजधानी बिहारमधील मुझफ्फरपूर असे म्हटले जाते, परंतु देशातील इतर राज्ये आहेत जिथे या शाही लीचीचे मोठ्या प्रमाणात उत्पादन होते. आपण जाणून घेऊया की मुझफ्फरपूर व्यतिरिक्त कोणती राज्ये आहेत जिथे शाही लीची पिकवली जाते. तसेच मुझफ्फरपूरची शाही लिची का खास आहे.
त्यामुळे मुझफ्फरपूरला शाही लिचीची राजधानी म्हटले जाते.
सर्वप्रथम, मुझफ्फरपूरला शाही लिचीची राजधानी का म्हणतात इथपासून सुरुवात करूया. खरे तर मुझफ्फरपूरमध्ये लिचीचे उत्पादन मुबलक प्रमाणात होते. डॉ. राजेंद्र प्रसाद केंद्रीय कृषी विद्यापीठ पुसा समस्तीपूरचे प्रमुख शास्त्रज्ञ आणि देशातील प्रसिद्ध फळ तज्ज्ञ एसके सिंह यांच्या मते, मुझफ्फरपूरमध्ये पिकवल्या जाणाऱ्या विविध जातींपैकी ८० टक्के शाही लिची आहेत. त्यामुळे मुझफ्फरपूरला शाही लिचीची राजधानी म्हटले जाते.
मुझफ्फरपूरच्या शाही लिचीमध्ये काय खास आहे
देशाच्या कोणत्याही भागात मुझफ्फरपूरचे नाव आले की नकळत शाही लिचीचे नाव समोर येते. याचे खास कारण म्हणजे येथे उत्पादित लिचीची चव. आलम म्हणजे मुझफ्फरपूरच्या मातीत उगवणार्‍या शाही लिचीच्या चवीची आणि लगतच्या जिल्ह्याच्या मातीशी तुलना केली तर दोन्हीच्या चव आणि सुगंधात मोठा फरक दिसून येतो.
या राज्यांमध्ये शाही लिची या नावाने ओळखली जाते
बिहारमधील मुझफ्फरपूरसह झारखंड, पश्चिम उत्तर प्रदेश आणि उत्तराखंडच्या सखल भागात मोठ्या प्रमाणात शाही लिचीची लागवड केली जाते. उत्तराखंडमध्ये ते “शाही” म्हणून ओळखले जाते आणि पश्चिम उत्तर प्रदेशात ते “मुझफ्फरपूर” म्हणून ओळखले जाते. मे महिन्याच्या दुसऱ्या आठवड्यात ते जूनच्या पहिल्या आठवड्यात विविध ठिकाणी पिकणारी ही एक लवकर वाण आहे. झारखंडमध्ये १२-१५ मे, उत्तर बिहारमध्ये २० ते २५ मे आणि उत्तरांचलच्या तराई प्रदेशात मे अखेरीस ते तयार होते. म्हणजेच सध्या बाजारात जी काही लिची दिसत आहे ती झारखंडची लिची आहे ज्याला चांगली चव मिळेल.
झाडाचा आकार
शाही प्रजातीचे लिचीचे झाड सुमारे ७.५ मीटर उंचीचे आणि ८.० मीटर सर्वत्र पसरलेले आहे. त्याचे एक झाड ९० ते १०० किलो उत्पादन देते. शाही लिचीची फळे मध्यम ते मोठ्या आकाराची असतात. एका फळाचे वजन सुमारे २०.५ ग्रॅम असते. फळाचा आकार गोल ते हृदयाच्या आकारात बदलतो, जो पिकल्यावर लाल आणि गुलाबी दिसतो.
